Historia, sensacja, sentyment…
„Rankiem 16 marca 1987 na sielską krainę spadła niczym jastrząb wspólna kontrola SB i straży pożarnej (…) >>szerzy się nagminnie pijaństwo tolerowane przez kierownictwo<<” – relacjonowali kontrolerzy. Tekst Manuela Ferrerasa-Tascon o nadużyciach w podserockiej spółdzielni produkcyjnej jest jednym z kilku w dziale „Artykuły” najnowszego XIV Tomu Rocznika Legionowskiego.
W tym samym dziale znajdujemy opracowanie Kazimierza Pacuskiego O dziejach Zegrza w średniowieczu iJacka Emila Szczepańskiego Z dziejów oddziału Legionowo Centralnego Związku Robotników Przemysłu Skórzanego i Pokrewnych w Polsce 1935-1939. Ten drugi tekst to okraszona cennymi ilustracjami, nazwiskami i adresami opowieść o walce strajkowej legionowskich i podlegionowskich rzemieślników branży szewskiej, dominującej w przedwojennej osadzie.
Adam Rafał Kaczyński zamieścił tu zawierający wiele służbowo-obyczajowych smaczków tekst Działalność Wydziału Wojskowej Służby Wewnętrznej 1. Dywizji Zmechanizowanej w połowie lat 70. XX w.
Podobny charakter ma wspomniany na wstępie artykuł Manuela Ferrerasa-Tascon Sprawa nadużyć gospodarczych w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej Wierzbica w świetle materiałów legionowskiego Urzędu Spraw Wewnętrznych z lat 1987-1989.
Jest też socjologiczna analiza Witolda Rakowskiego Ludność wiejska gmin podmiejskich leżących w sąsiedztwie dużego i małego miasta (na przykładzie Jabłonny i Serocka oraz Sławomira Sowińskiego Portret nowoczesnego miasta wyborczą kartą szkicowany. Preferencje wyborcze mieszkańców Legionowa w wyborach do Sejmu na początku XXI wieku. Warto zapoznać się z wnioskami znanego politologa i wykładowcy uniwersyteckiego dotyczącymi charakteru ludności miasta i jego poszczególnych dzielnic.
Dział „Źródła i materiały”
W nim: Jolanta Załęczny „Zamach stanu” w Legionowie i inne wieści z Legionowa i okolic na łamach wybranych tytułów przedwojennej prasy regionalnej. Tytuł nieco mylący – odnosi się nie do „zamachu majowego” z 1926 roku, ale do przetasowań we władzach samorządowych w Legionowie w latach międzywojennych.
Tytuł artykułu Stefana Żagla Feministki z Legionowa także może wprowadzić w błąd współczesnego czytelnika. Chodzi bowiem o Oddział Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet w Legionowie – związanej z obozem piłsudczykowskim organizacji zajmującej się działalnością pomocowo-formacyjną.
Ponadto: Mirosław Pakuła Agonia Dworku w Zegrzynku w świetle dokumentacji techniczno-budowlanej oraz Tomasz Kitaj Wybrane kroniki harcerstwa legionowskiego z lat 1959-2018.
W dziale „Wspomnienia”
znajdujemy tekst Agaty Jaworskiej To ostatnia niedziela, jutro się rozstaniemy (sentymentalną podróż po Bukowcu i centrum Legionowa lat 60. i70.) oraz Sławomira Szklarka Okruchy z dawnych lat – czyli odrobina subiektywnych wspomnień o Publicznej Szkole Powszechnej nr 3 w Legionowie.
Dział „Biografie”
to sylwetki trzech osób ściśle związanych z Legionowem. Anna Chruścielewska Chor. Edward Szewczuk (1892-1964). Obrońca Westerplatte z Legionowa, Jolanta Załęczny Cezariusz Kalinowski (1931-2022). In memoriam, Lech Kępiński, Mieczysław Wardzała Inż. Sławomir Rynek (1938-2022).
„Varia”
to Ewy Sokół Maleszy 10 lat Dyskusyjnego Klubu Książki „ŚCIEŻKI” w Legionowie i Renaty Sowińskiej Kalendarium działalności Dyskusyjnego Klubu Książki „ŚCIEŻKI” w Legionowie wraz z listą dyskutowanych książek.
W „Legionowskiej witrynie poetyckiej”
Zdzisław Koryś w tekście Poezja w życiorys wpleciona przedstawiatwórczość Erazma Domańskiego i prezentuje wybór jego wierszy.
W dziale „Recenzje”:
Danuta Kaczyńska pisze o książce Mirosława Pakuły Nieporęt w Bitwie Warszawskiej 1920, Adam Rafał Kaczyński o Dzienniku 1939-1944 Stanisława Srokowskiego, Tomasz Kitaj o Kazimierza Przymusińskiego, Okruchach wspomnień młodego partyzanta z okresu działalności w Ruchu Oporu 1/1 psp AK, VII 1944 – II 1945 r., Renata Sowińska o opracowaniu Artura Bojarskiego Andrzej Paszkowski i dzieje willi „Kozłówka”, Adam Wykpisz o zbiorze artykułów Serockie drogi do niepodległości, a Katarzyna Ziułkowska-Karnicka recenzuje album Gmina Jabłonna. Ślady przeszłości i znaki wiary oraz pracę Leszka Zugaja Gmina Jabłonna 1918 – 2020.
Tom zamyka jak zwykle „Kronika”, w której Elżbieta Pogorzelska przedstawia Kalendarium działalności Towarzystwa Przyjaciół Legionowa III 2020 – II 2022.
Robert Nowiński
Członek Zarządu TPL
