Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Legionowa wystąpił z inicjatywą ocalenia od zapomnienia grobu mieszkańca Legionowa – felczera Daniela Segała. Grób znajdował się w stanie kompletnej ruiny i niebawem zapewne podzieliłby los wielu zapomnianych nagrobków.
Daniel Segał był felczerem, postacią wpisana w historię legionowskiej społeczności. Wśród starszych mieszkańców Legionowa jego pamięć jest wciąż żywa. Bo jak nie pamiętać osoby, której wielu zawdzięczało poprawę zdrowia, wyleczenie z poważnej choroby, a może nawet uratowanie życia. Wszystkie informacje na temat Daniela Segała pochodzą z relacji ustnych osób, które pamiętają go lub znają legionowskiego felczera z opowieści rodzinnych. Dzisiejsi mieszkańcy Legionowa poznali tę postać dzięki artykułowi dr. Jacka Szczepańskiego na łamach „To i Owo”.
Podobno przed wybuchem I wojny światowej Segał ukończył rosyjską akademię medyczną, brak jednak na ten temat potwierdzonych wiadomości. Jeśli więc uzyskał tytuł lekarza w carskiej Rosji, to w Polsce nie nostryfikował dyplomu. Nie używał więc tytułu lekarza, pozostał felczerem. W urzędowym spisie felczerów znajduje się adnotacja:
Segał Dawid (powinno: być Daniel), 1873, 1919. Legionowo, pow. warszawski, Kościuszki 3.
A w książce telefonicznej z 1938/1939 roku widnieje zapis:
Daniel Segał, felczer, ul. Kościuszki 3 – telefon 48.
Gabinet Daniela Segała znajdował się na rogu ulicy Słowackiego i Kościuszki. Tam trafiali mieszkańcy przedwojennego Legionowa, których nie stać było na zapłacenie pięciu złotych za wizytę u lekarza wojskowego Juliana Mermona. Bowiem Danielowi Segałowi za poradę płaciło się ponoć tylko 2 złote.
Trudno się więc dziwić, że miał wielu pacjentów. Jego skuteczne metody leczenia do dziś wspomina wielu mieszkańców Legionowa. Pamiętają, że był elegancki, na pacjentów patrzył zza drucianych okularów i w skupieniu wypisywał lekarstwo, notując na recepcie: Co 2 godziny łyżkę stołową. Taka recepta zachowała się do dziś i znajduje się w Muzeum Historycznym Miasta Legionowo.
Segał miał żonę, syna Jakuba i przybraną córkę – Tosię Nadlównę. Była to rodzina żydowska, jakich w Legionowie i okolicy było sporo. Kiedy wybuchła wojna i w Legionowie Niemcy zaczęli realizować plan likwidacji ludności żydowskiej, Segał i inni Żydzi trafili do getta na Ludwisinie. Przebywając w getcie, często pomagał chorym mieszkańcom miasta. Wielu do dziś o tym pamięta i z wdzięcznością wspomina tę postać. Jerzy Mazurkiewicz pamięta, że Segał leczył go, gdy chorował na dur brzuszny, w wielu wypadkach chorobę śmiertelną. Los nie był dla Segała łaskawy. Jakub, Tosia i żona podzielili los wielu Żydów – zostali zamordowani na terenie getta. Daniel Segał przeżył…. Cudem uratowany, wędrował po okolicznych miejscowościach, pomagając potrzebującym. Mimo tragicznych wspomnień wrócił do Legionowa. Zamieszkał w domu rodziny Grzelaków przy ulicy Batorego, przyjmował pacjentów…
 |
 |
 |
| Dom, w którym przed wojną znajdował się gabinet Segała | W tym domu przy ul. Batorego zamieszkał po wojnie | Zniszczony nagrobek Segała na cmentarzu |
Doskwierała mu samotność, strata najbliższych i przeżycia czasów wojny pozostawiły trwały ślad. Próbował jednak uporządkować swoje życie. Przyjął chrzest i imię Tadeusz, związał się z Kazimierę Poniatowską. Zmarł w roku 1960 i został pochowany na legionowskim cmentarzu. Skromny grób przypominał przez lata postać legionowskiego felczera. Z czasem uległ zniszczeniu…
Cyprian Kamil Norwid pisał: Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć – tracą życie. Żeby poznać historię miasta i jego mieszkańców, trzeba odwiedzić cmentarz, miejsce snu tych, co odeszli i pamięci żywych, odwiedzających groby. Niezależnie od tego, czy to grób osoby bliskiej czy zupełnie obcej, warto się nad nim pochylić i spróbować utrwalić pamięć o zmarłym. Stąd więc inicjatywa Zarządu TPL poparta przez Stowarzyszenie Absolwentów i Wychowanków LO im. M. Konopnickiej. Udało się pozyskać wsparcie finansowe od legionowskiego środowiska lekarskiego oraz osób prywatnych. Wpłaty na odnowienie nagrobka wnieśli:
Stowarzyszenie Absolwentów i Wychowanków L.O. im. M. Konopnickiej w Legionowie
Niepubliczny Z-d Opieki Zdrowotnej Medica Perfect s. c. Legionowo ul. Zwycięstwa 2
Legio. Med. s.c. T. Budzyńska M. Winiarska-Sandulowicz Legionowo ul. Husarska 14
Edward Kowalski Legionowo
Sławomir Szklarek Legionowo
Bogumił Kutrowski Legionowo
Samorząd Uczniowski Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 2 w Legionowie
dr Jacek Szczepański Dyrektor Muzeum Historyczne Miasta Legionowo
członkowie TPL
Dzięki temu możliwe było odnowienie grobu Segała i uratowanie od zapomnienia tej postaci. Dziś nagrobek wygląda zupełnie inaczej. Jego obecny kształt zawdzięczamy zaangażowaniu właściciela zakładu kamieniarskiego pana Marka Brodowskiego.
 |
 |
 |
| Odnowiony nagrobek Daniela Segała | ||
9 września 2010 r. przy odrestaurowanym nagrobku Daniela Segała na legionowskim cmentarzu spotkali się fundatorzy, członkowie TPL, grupa mieszkańców Legionowa. Obecny był też wiceprezydent miasta Piotr Zadrożny. Sylwetkę Segała przedstawiła młodzież z LO im. Jana Sobieskiego. Były wspomnień, złożenie kwiatów i zapalenie zniczy.
 |
 |
 |
| Uroczystość na cmentarzu | ||
Prezes Zarządu TPL dr Jolanta Załęczny
Tekst powstał w oparciu o artykuł Jacka Szczepańskiego „Daniel Segał” („To i Owo” nr 12/2003)
